Maart 2006: Historisch moment

Eindelijk is het zover. Hildo heeft een eigen vuurwapen aangeschaft, en wat voor een! Een Model 1777 musket, kaliber .69 ofwel 17.5 mm. Hildo is helemaal hoteldebotel over dit stukje Hillbilly techniek. Het wapen is van origine een Frans ontwerp en is op een paar details na ongewijzigd gemaakt van 1777 tot 1842 in vuursteenuitvoering. Deze is gemaakt in Luik, België, rond 1895 want koloniale troepen werden vaak voorzien van niet goed schietende ouderwetse wapens... mochten ze in opstand komen dan was het nog niet zo'n ramp. Deze heeft ooit dienst gedaan in een Engelse kolonie in het zuiden van de 'Niger Area', het heet nu Nigeria. Desondanks: Sexy ding! aldus Hildo. Een mooie originele Franse is stukken duurder. Hij vindt het waarschijnlijk de mooiste vuursteen musket die ooit ontworpen is. Alles klopt aan het vloeiende slanke lijnenspel van dit wapen, helemaal niets is er mis. Bovendien is het wapen in verassend goede staat, het kan Hildo's hele leven mee en nog wel langer ook. Wat een vreselijk mooi ding. Aldus, gelijk maar mee naar de schietclub om de meningen te peilen.

Proefschieten zonder kogel

Vage types hè, die collega schutters van Hildo. Af en toe willen mensen niet herkenbaar als sportschutter op de foto en of dat hier wel of niet het geval is maakt Hildo niet uit. Iedereen vaag, behalve Hildo zelf natuurlijk.

De concoursbaan van schietbaan Uithuizen is een prima ruimte om de oude Cassidy tijden te doen herleven. Enthousiasme van de oudere zwartkruit schutters alom. Hildo is nu de enige die een vuursteen wapen bezit bij Cassidy, maar misschien werkt het aanstekelijk. Hij heeft nog geen loden ballen om mee te schieten, maar wel wat kruit voor een losse flodder schot. Hildo's instructeur laadt het wapen en Hildo let goed op. Kruit voor in de loop gieten, WC papiertje er op en even goed aanstampen met de pompstok. That's all folks!

Met deze oude musket is al jaren niet geschoten. De vorige eigenaar kocht hem dik in oud opgedroogd vet en heeft hem alleen schoongemaakt, en vervolgens gebruikt in Bourtange bij re-enactment, maar heeft het nooit afgevuurd. Toen de man in de gaten kreeg dat Hildo er daadwerkelijk mee wilde schieten... 'Nou, ik geef er geen garantie op hoor, dit is een oud antiek ding en ik weet niet wat ie doet. Niet bij me komen met je kop in het verband als er iets mis gaat'.

Ja, ja, is goed. Ach, wat kan er nou gebeuren?

Kruit in de pan. Dit is spannend!

De rookwolk trekt langs het plafond, jammer dat de fotograaf net het juiste moment gemist heeft. Beetje mazzel moet je hebben, komt later nog wel! De eerste keer met drie buisjes (34 grain per stuk) revolverkruit. De tweede keer 7 buisjes kruit met zo'n 230(!) grain lading. Een beetje van het zevende kruitbuisje ging in de pan. Dat is ver boven het maximaal toegestane, maar er zit geen kogel in dus kan er nauwelijks druk opgebouwd worden in de loop. Toch raakt Hildo van de terugslag uit balans. Dit is een forse lading zeg!  Volgende keer met een kogel in de loop, en natuurlijk veel minder kruit. Waarschijnlijk zal rond de 80 grain voor dit wapen een tamelijk goede lading zijn. Wel eerst nog even wat trager brandend FG (grotere korrel) kruit voor grootkaliber geweren halen, dat geeft wat minder piek belasting. En.natuurlijk... een kogelgiettang aanschaffen! Zelf kogels gieten, dat maakt het alleen maar leuker. Geweldig!

Musketkogels. Eindelijk een musket met ballen!

Hildo heeft ze opgemeten en ze zijn 17 mm. De kogel rolt zo de loop in tot helemaal achterin de loop, en er ook zo weer uit als Hildo de loop naar beneden houdt. Nu moet het lukken. De linker bal is voor Betty, de .69 musket, en de rechter is een .45 bal die Hildo verschiet in de .44 grootkaliber voorlaad revolvers. In vergelijking met de musketkogel lijkt de grootkaliber revolver bal tamelijk... klein.

De gewichten van beide ballen lopen sterk uiteen. 138 grain voor de .44 en maar liefst 435 grain voor de 17 mm bal. Als Hildo een kogelgiettang aanschaft moet hij rekening houden met een papieren patch, zo werd er vroeger ook mee geschoten.

Musket reparatie

U had natuurlijk al een poosje zitten denken 'Hoe zit dat nou met Hildo's musket'?

Nou, het was even ter reparatie aangeboden, want het vuursteenslot bleef niet meer staan als het gespannen werd (Full Cock). De Half-Cock positie, halverwege aangetrokken is er een veiligheid ingebouwd waarbij er niet gevuurd kan worden, deed het van meet af aan al niet. Gelukkig kent Hildo een heel handige man. John Smeding is erkenninghouder, en mag aldus wapens van derden in bezit hebben, en hij repareert in zijn spaarzame vrije af en toe wel eens wat voor anderen. Niet alleen wapens maar ook antieke lederen voorwerpen worden onder handen genomen. Custom geweer kolven op maat gemaakt uit plakjes tropische boom, niets is hem te gek lijkt het en Hildo heeft met groeiende verbazing staan kijken hoe handig sommige mensen kunnen zijn. Hildo's gammele vuursteenslot was geen enkel probleem en het werkt voorlopig weer als ware het nieuw.

Betty bladzijdes:

 Betty's Historie 

 Betty op een westernweekend 

 Betty's Pandeksel gehard en loop opgeknapt 

Betty?

U kent haar allemaal: Betty Boob. Hildo's musket heet daarom Betty Boem.

Da's logisch hè?

Trouwens... Zou ook u niet liever Betty heten dan Koloniale Uitvoering van Model 1777? Nou dan!

Geschiedenis van het Model 1777 (foto F v.d. Weegen)

Het Model 1777 musket (genoemd naar de eerste productie datum van 1777) stamt uit de tijd dat twee elkaar naar het leven staande legers lukraak schietend op elkaar af marcheerden, onder begeleiding van tromgeroffel. Richten was er niet echt bij want bijzonder zuiver schieten deden deze grootkaliber Franse infanterie musketten met gladde loop niet. Doel was het wapen ongeveer richting tegenstanders te richten en maar lukraak wat te knallen. Met een beetje mazzel raakte je wel iemand en dan deed zo'n grote klomp lood best zeer. Wanneer men dichterbij elkaar kwam, werd er lustig verder geprikt met de op de loop gemonteerde banjonet.

Dit wapen is ondermeer gebruikt aan het eind van de Amerikaanse onafhankelijkheidsoorlog, waarin Frankrijk samen met de Amerikanen tegen de Engelsen vocht. Maar ook ten tijde van Napoleon. Het model 1777 is zelfs nog als Nederlands legerwapen in gebruik geweest en heeft onder meer dienst gedaan tijdens de oorlog (revolutie) tussen België en Nederland in 1830, die Nederland overigens verloor. Voor 1830 bestond België nog niet en was het gewoon de zuidelijke Nederlanden. Is dit geen wapen met een, weliswaar ietwat sinistere, maar toch fantastische historie?

Of zo'n ding een beetje schieten wil? Nou, Hildo dacht van wel! Kijk maar naar deze wèl op het juiste moment geschoten foto van een met een Model 1777 schietende man in vol ornaat.

Ondanks Hildo's uit de kluiten gewassen authentiek jaren '70 brilmontuur kreeg hij zelf toch wat kruit in z'n oog. Kleine spettertje maar, dus dat valt mee.

Wie wil er nog een AK47 Kalashnikov? Hildo niet! Ha, ha!

Wilt u zien hoe een vuursteen ontsteking werkt? Download hier een filmpje (2.5MB) van een vuursteen ontsteking opgenomen met een high-speed camera van duizend beeldjes per seconde. Past u wel op uw ogen?

Richten... vuur!

Twee keer geschoten waarbij het wapen maar 1 keer, kets, weigert. Valt mee. De haan nog een keer spannen en dan doet ze het wel. De vonkjes die geslagen worden, dwarrelen letterlijk naar beneden en moeten maar net goed in de pan vallen natuurlijk. De hoeveelheid vuur die uit de pan komt, is aanzienlijk en het hoofd van de schutter zit er akelig dichtbij. Een goede oogbescherming is wenselijk. Hildo gaat nog even nadenken hoe hij dit oplost

Hij moet nog een duikbril, met snorkel zelfs, ergens hebben rondslingeren. Of lijkt dat dom op de schietbaan?

Musket kruit

Een goedkope kwaliteit (historisch verantwoord want vroeger was het vast niet beter) FG buskruit met een grote korrel voor gebruik in zwartkruit wapens met zeer grote kalibers en/of lange lopen. Hoe groter de kruit korrel des te langzamer het brand. Langzaam brandend kruit is geschikt voor wapens met een lange loop waarbij de druk niet zo snel hoeft te worden opgebouwd als bij een (korte loop) revolver of pistool. Boller is Duits voor kanon en het is prima te gebruiken voor een grootkaliber musket aldus wapenhandel Kuiper.