Hildo's lood test set!
Gaat uw kogel smelten of wordt het een topshot?!

 Back to  page 28

Kogel hardheidtest set van LEE

Links, op de bovenstaande foto, ziet u de die die in de pers geschroefd wordt. Op de punt zit een rond gehard stalen balletje. U drukt met die bal een ronde deuk in het lood van de kogel. Hoe groter de diameter van de deuk, hoe zachter het lood. Simpel. De resultaten van de test kunt u opmeten met de 20x vergrotende microscoop die u aan de rechterkant op de bovenstaande foto ziet. Het omhulsel van de microscoop is schuin afgezaagd zodat u voldoende licht heeft om de resultaten goed te kunnen zien. Toch te donker? Pak er een zaklampje bij.

 

2) Nu brengt u de ram van de pers omhoog, en drukt daarbij een veer in die in het binnenste van de die verborgen zit. LEE zegt 'niet uit elkaar schroeven', want dan kunnen er shims (uitvulringen) kwijtraken. Hildo blijft er in ieder geval met zijn vingers af. Let op de pin die in het midden van de aluminium knop naar buiten komt als u de ram omhoog brengt.

 

4) Voila! De kogels na de test. Duidelijk te zien de afgevijlde zijkant en de mooie ronde testdeuken in de kogels. Er is met het blote oog al te zien dat de ene deuk groter is dan de andere. Voor een goede meting zegt LEE dat u het best een vlakke kant aan de kogel kunt vijlen. Hildo zegt u er nog even bij dat u er voor moet zorgen dat het een mooie gladde vlakke kant is. Hoe gladder u de kogel vijlt, hoe ronder de deuk wordt en hoe beter het resultaat uiteindelijk is op te meten.

 

5) De Brinell meting

Deze opname is uit de hand gemaakt met de fotocamera kijkend door de microscoop. De camera op een statief met een lange sluitertijd en Hildo met wiebelende handjes proberend de microscoop zo stil mogelijk mooi boven de testdeuk te houden. Het valt niet mee, maar u kunt wel zien waar het om gaat. In het echt is het resultaat helderder en scherper te zien. De ronde testdeuk is duidelijk te zien en het is de bedoeling dat u de diameter opmeet met de maatschaal die in de microscoop te zien is. De schaal is verdeeld in stappen van .002 inch en loopt van 0.000 tot 0.100". Hildo kwam uit op 0.080, 0.083 en 0.100 inch.

1) Hier de kogel op de pijnbank, gereed voor de hardheidtest.

 

3) Dit is te ver. De pin moet vlak liggen met de knop, dan is de druk die de ram op de kogel uitoefent precies goed. U dient de goede druk 30 seconden lang op de kogel uit te oefenen. Drukt u te hard, dan wordt de deuk in de kogel te groot en zal uw lood zachter lijken dan het werkelijk is.

De druk die uiteindelijk fysiek moet worden uitgeoefend op de pers is vrij licht.

 

De berekening van de uitslag (klik tabel groter)

U bent er nu bijna. Met de maat die u verkregen heeft tijdens uw testsessie moet u nu kijken in de bijgeleverde gebruiksaanwijzing van LEE. Hierin staat een tabel die u haarfijn uit de doeken doet wat de hardheid van uw lood of loden kogel is op de Brinell hardheidsschaal, en met wat voor maximale drukken er met de betreffende kogel geschoten mag worden. Of iedere schutter het klakkeloos eens is met de maximale drukken die LEE voorschrijft? Vast niet, maar het geeft wel een leuke indicatie van wat er verwacht mag worden van een specifieke legering en u weet exact van wat voor lood uw gekochte of zelf gegoten kogels zijn.

Test resultaat van de drie kogels

De .50 kogel heeft de grootste testdeuk. De diameter is 0.100", dus de volledige breedte van de maatschaal in de microscoop. Zacht lood dus. Niet verwonderlijk, want deze kogel is gegoten van puur daklood. Puur lood heeft een hardheid van 5 Brinell, en staat niet op de tabel van LEE vermeld. De tabel begint pas bij 0.079", ofwel 8 Brinell. De twee andere kogels zijn gegoten van een legering puur lood met 4% tin. Tin maakt het lood makkelijker te gieten én iets harder. De diameter van de lood/tin kogel testdeuk is 0.080" (bijna 8 Brinell). Hildo heeft nog eenzelfde kogel die direct na het gieten in een emmer koud water is gegooid voor extra harding. Dat schijnt niet te werken, want de testdeuk in deze kogel was 0.083", dus iets groter (dus zachter) dan de gewoon afgekoelde lood/tin kogel. Dát had Hildo niet verwacht. Bijzonder!

Conclusie.

De kogels met 4% tin zijn duidelijk harder, maar niet genoeg voor echt hoge drukken. Of ze hard genoeg zijn voor gebruik met nitrokruit in de BFR? Hildo twijfelt, want volgens hem zit de 45-70 zomaar op 20.000 psi druk. Dat zou, volgens LEE, betekenen 16 Brinell en Hildo heeft kogels die niet verder komen dan 8 Brinell. De schietbaan zal uitkomst geven en vanzelf laten zien of er loodafzettingen of andere problemen ontstaan.

Leuk is dit hè?

 

 

 

 
 Back to  page 28