Hildo's Catamaran (page 2)
De Lessen!

 Back     Page 1     Page 2 

De eerste lesdag

 

Het lijkt een prima dag te worden, denkt Hildo nog als ie op z'n motor stapt, en dat had ie goed gezien. Zon, wind, wat kunt u zich nog meer wensen op een eerste lesdag? Om 8.30h 's ochtends wordt Hildo al verwacht want een zeildag is niet zomaar een hele dag van 's ochtends tot 's avonds. Op de Eems (Eemshaven) van Delfzijl heerst gewoon eb en vloed en dat beïnvloedt de vaartijden behoorlijk. Eigenlijk is de grote plas water waarop Hildo les krijgt een uitloper van een stukje waddenzee waarin, bij eb, de bodem een stuk dichterbij komt. Om de catamarans in en uit het water te halen is er een superklein zandstrandje waar net drie boten oppassen. Bij laag tij zou u een heel stuk met de boten door de modder moeten sjouwen om bij het strandje te komen vandaar dat er alleen met hoogwater gevaren wordt.

 

Theorieles

U kunt niet zeilen als u niet weet wat u aan het doen bent. Dus u krijgt een stoomcursus theorie als voorafje totdat het vloed is. Als niet zeiler is het voor Hildo vrijwel allemaal nieuw dus het is goed opletten geblazen om de verschillen tussen bak en stuurboord, loef en lijzijde, aan/voor en halve wind, en nóg veel meer uit elkaar te houden. Met Hildo's modelzeilbootjes steekt het niet zo nauw, maar hier wel. Dit is het grote werk! Aan het eind van de middag komt het examen.

Mondelinge test

Daarna even tien onderdelen van een catamaran opnoemen. Hoort ook bij de cursus. Er zitten er ruim meer dan 30 op dus da's simpel... maar Hildo blijft al bij 8 steken. Hoe heet dat ding ook al weer?, murmelt Hildo met een frons in z'n voorhoofd, het geheugen werkt niet meer zo mee. Gezakt! 'Morgen weer een kans hoor', verteld instructrice Joke troostend. Gelukkig wist Hildo de dag erop er zomaar 11 onderdelen uit te ratelen!

 

Bijna tijd om te zeilen.

Hildo trekt het wetsuit weer aan, petje op z'n hoofd tegen de felle zon, en is er helemaal klaar voor. Nog even een foto. Ziet u die grijze strepen in zijn baard? Die had hij voor hij op een catamaran gezeten had nog niet, volgens Hildo. De bril heeft Hildo vastgezet met een elastiekje achter zijn hoofd langs, en het elastiekje zelf weer vastgebonden aan het zwemvest. Verliezen kan niet meer.

 

Wetsuit test

Straks kiept de boot misschien wel om. En zo in het water vallen ziet Hildo helemaal niet zitten, dus toch eerst nog even de wetsuite test! U wilt natuurlijk ook wel weten: hoe koud dat water nou voelt als u een wetsuit aan heeft? Nou Hildo moet eerlijk zeggen dat het meevalt, en het scheelt natuurlijk ook dat het water op zich niet erg koud is. Het water komt niet in één klap naar binnen, maar sijpelt een beetje en daardoor koelt u langzaam af en Hildo merkt wel dat het wetsuit wel degelijk wat uitmaakt. Een wetsuit lijkt ook wat drijfvermogen te geven, het houdt waarschijnlijk nog wat lucht vast. Het water dat in het wetsuit trekt, warmt zich ook best snel ietsjes op. Niet dat het een kacheltje is, maar ijskoud wordt u niet. Omdat Hildo's wetsuit iets aan de grote kant was, kon hij goed merken dat wanneer hij z'n adem uitblies er een beetje ruimte bij z'n borst ontstond... en dat naar binnen stromende water was best wel koud. Diep inademen en het koude water gaat weer weg. Een wetsuit werkt, als ie maar strak zit, echt!

 

De fok bedienen en sturen

De eerste lesdag bestaat uit de fok bedienen en leren sturen. De fok is niet zo heel erg moeilijk eigenlijk. U trekt het touwtje waar u de fok mee bedient (fokkeschoot) aan totdat ie in de goede hoek staat. U kunt dat zien aan de ' Tell Tales'. Dat zijn kleine stukjes stof die zowel aan de fok als aan het grootzeil genaaid zitten aan beide zijden van het zeil. Ze flapperen met de wind mee. Als de Tell Tales mooi recht naar achteren staan is het perfect, want dan gaat de wind op de meest efficiënte manier bij uw zeilen langs en gaat u het snelst.

Sturen

Het sturen is ook makkelijk, maar goed sturen vergt toch enige gewenning. Op de foto hierboven ziet u de ene drijver uit het water komen, de wind komt van links. U moet als stuurman de boot ook naar links sturen, tegen de wind in dus, en de drijver gaat weer naar beneden. Het grappige is dat de catamaran eigenlijk in slowmotion reageert. U voelt de drijver steeds hoger komen en denkt, okay, even bijsturen, en de drijver gaat weer netjes omlaag. Niks hectische toestanden, niks haast ondanks de best vlagerige wind. Het gaat allemaal heel mooi rustig. Dat had Hildo niet verwacht.

Alles ging goed tot het moment dat Hildo de boot niet tegen de wind instuurde, maar de andere kant op. De boot reageert sterk op het stuur en Hildo viel op volle snelheid als een zak aardappelen ruggelings overboord. Alles was ineens stil en bloep, bloep was het enige wat hij nog hoorde. Door het reddingsvest floepte Hildo al snel als een dobbertje weer boven het water uit. De kou viel mee, dank u, en instructeur Bé heeft Hildo weer aan boord gesjord. Daar gaat ie weer! Hildo kan al wel een beetje sturen, maar hij moet niet gaan zitten dromen want automatisch gaat het nog niet. Dát heeft ie gemerkt.

 

Omvallen

Ziet u het donkere vlekje in het water onder het zeil? Dat is Hildo. Instructeur Bé klautert alweer op de drijver. Omvallen kan zo maar gebeuren met een catamaran want naar verhouding van het gewicht zit er een erg groot zeil op. Dit onderdeel hoort dan ook bij de cursus want als catamaranzeiler zal het ook ú een keer gebeuren. Superstabiel is ie dus niet, maar u kunt er wel wel lekker mee opschieten. 'Elk voordeel heb z'n nadeel' zei een bekende Nederlander al eens, en hoe gelijk had de man. Als u omvalt zit u meestal op het hoogste gedeelte van de boot, dat is logisch. U kunt beter niet blijven zitten, want dan drukt u de drijver weer omlaag met als gevolg dat de hele boot op z'n kop komt te liggen. Als het niet diep genoeg is, zoals bij Delfzijl, drukt u de mast in het slik met mogelijke schade. Rustig naar beneden laten glijden is het devies, en natuurlijk niet in het zeil springen. Dat bevordert de levensduur van het zeil niet en dat is zonde want een nieuw grootzeil? Rond de duizend Euro, en een fok ongeveer de helft daarvan. Heel houden dus. Omdat de mast luchtdicht is en dus drijft zal de boot niet uit zichzelf op z'n kop gaan liggen. Dat scheelt bij het weer rechtop zetten (oprichten) van de boot. Voor u de boot gaat oprichten moet u er eerst voor zorgen dat de catamaran met de boeg(en) in de windrichting wijst. U kunt daarvoor de boot met aan een drijver manoeuvreren, en als dat niet lukt pakt u de top van de mast en zwemt daarmee dusdanig dat de boeg weer richting wind wijst. Vervolgens dient u op de in het water liggende drijver te gaan staan en aan een speciale (opricht)lijn te hangen zodat de catamaran langzaam weer omhoog komt en uiteindelijk weer op beide drijvers komt te liggen. Dat is tevens de beperking van de grootte van de catamaran die u kunt varen. Als hij te groot is, krijgt u hem nooit meer alleen rechtop. Een grotere catamaran dient daarom met twee personen gevaren te worden. Een en ander natuurlijk afhankelijk van het gewicht van de bemanning. Twee gewichtheffers zijn zwaarder dan twee kinderen nietwaar?

 

Pet kwijt

Zijn pet, de originele uit militaire dienst in het jaar 1979, is zomaar afgewaaid. Instructeur Bé is slimmer en heeft de zijne vastgeknoopt aan het zwemvest. Nu heeft Hildo opeens haast! Petje weer uit het water vissen voordat ie zinkt. Het valt evenwel niet mee om de catamaran dusdanig te manoeuvreren dat u precies bij een object uitkomt wat in het water ligt. Een goede gelegenheid om het sturen in combinatie met overstag gaan te oefenen.

 

Bediening

Hier ziet u de achterkant van de Prindle 16 waarop Hildo lest. Duidelijk te zien zijn de twee roeren, typisch voor een catamaran want als u op één drijver vaart is het van belang dat u toch nog kunt sturen. De verbindingstok heet crossbar en daaraan zit een lange stok (joystick) waarmee u kunt sturen. Deze is zelfs uitschuifbaar zodat u als gevorderd catamaranzeiler buiten de boot in de trapeze kunt hangen én toch uw koers kunt kiezen. De roertjes steken vrij diep maar als ze met de bodem, of iets anders, in aanraking komen klappen ze vanzelf omhoog.

De Traveler

De dikke aluminium balk, de achterbeam, houdt beide drijvers bij elkaar. Maar, minstens zo belangrijk, het is ook het bevestigingspunt van de traveler, een zeer belangrijk attribuut aan boord van een catamaran. De traveler glijdt over een rail heen en weer op de aluminium balk en u kunt hem op een bepaald punt vastklikken, dat punt is de hoek waaronder uw grootzeil straks moet komen te staan. De hoek is afhankelijk van de wind en de koers die u wenst te varen. Heeft u de traveler eenmaal op de gewenste plek gezet, dan trekt u vervolgens de grootschoot (het touwtje van de giek) snoeistrak aan en het grootzeil zit precies boven de traveler. Een catamaran gaat hard en dan werkt een zeil optimaal als ie niet bol staat, maar goed strak. Vandaar de traveler. Een gewone zeilboot heeft geen traveler en de hoek van het grootzeil bepaalt u dan alleen met de grootschoot. Geeft niet want omdat een zeilboot niet zo snel gaat, hoeft het zeil niet zo strak te staan, een wat boller zeil zal vaak zelfs beter werken.

Als u met een catamaran overstag gaat, gooit u eerst de grootschoot los, zet vervolgens de traveler op de juiste plek vast en trekt dan de grootschoot weer goed aan en daarmee het zeil weer strak. Dat is alles, maar de combinatie van handelingen vergt enige oefening. U moet ook nog letten waar de wind wegkomt, waar de boot zich bevindt ten opzichte van de wind en op het roer natuurlijk om uw positie goed te kunnen regelen. Zorgt u er wel voor dat u vooruit blijft varen? Anders werkt het roer niet meer. Logisch, maar wel belangrijk.

Windrichting

Hiermee gaan ervaren zeilers in de fout wanneer ze op een catamaran stappen. Joke en Bé van de zeilschool weigeren zelfs een catamaran te verhuren aan een zeer ervaren zeilers die geen ervaring hebben met een catamaran. Het kan snel mis gaan en op schade zitten ze niet te wachten. Op een reguliere zeilboot kunt u voelen waar de wind vandaan komt. Dat is bij een catamaran, vanwege de hoge snelheid, niet het geval. Door die snelheid lijkt de wind altijd van voren te komen, maar dat is natuurlijk niet zo. Een verschijnsel wat 'schijnbare wind' heet. U bent dus van andere dingen afhankelijk. Een goede leidraad is een eventueel vlaggetje op de oever en tijdens het zeilen kijkt u naar de Tell Tales in het zeil. Dat zijn in het zeil vastgenaaide stukjes stof, aan beide kanten van het zeil, die met de wind heen en weer flapperen. Als uw zeil het meest efficiënt werkt, zullen beide Tell Tales naar achteren wijzen. Doen ze dat niet, dan moet u ofwel uw koers aanpassen ofwel de stand van de traveler. Staat alles goed en krijgt u een vlaag wind, dan voelt u de boot accelereren. Catamaran zeilen is leuk!

 

Theorie examen en eind van dag 1

Het valt allemaal niet mee hoor. Het gaat er met name om dat u in ieder geval basiskennis heeft van de boot en bijbehorende begrippen. En, hoe bracht Hildo het eraf? Een stuk of wat foutjes maar... Geslaagd!

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Back     Page 1     Page 2 

De tweede lesdag

 

Optuigen en aftuigen van de boot

De catamarans moeten voor het zeilen eerst opgetuigd worden, en na het zeilen weer afgetuigd. Dat betekent de mast erop, die staat gewoon los op een soort van trekhaak kogel, op de boot, Dat ie er niet afvalt komt door de scheerlijnen (tuigage, haha, Hildo wéét het wel hoor) die van de rompen naar het topje van de mast lopen. Aan de voorkant zit de mast ook vast met een tuiglijn, die zich splitst, naar beide rompen. Hier ziet u Hildo het grootzeil begeleiden zodat het mooi in de gleuf van de mast schuift terwijl Instructeur Bé het grootzeil hijst. Het is méér werk dan alleen het bootje in het water gooien!

 

Achteruit varen

Bijna alles kan met een catamaran. U gaat helemaal voorop de drijver zitten en uw boot waait vanzelf achteruit met de wind mee. Door het zeil onder een bepaalde hoek vast te zetten met behulp van de 'traveller' kunt u zelfs nog een beetje de richting bepalen. Dat is handig en soms noodzakelijk om te doen want deze zeilschool laat de catamarans te water vlakbij een pier dus veel ruimte om te manoeuvreren is er soms niet. Allemaal dingetjes die u moet leren.

 

Op deze tweede dag bedient Hildo behalve het roer, ook het grootzeil. Vanwege de redelijk stevige wind blijft de fok ongebruikt op de wal liggen. Varen, en met name overstag gaan, is met een fok is overigens gemakkelijker dan alleen met het grootzeil. Overstag gaan is met een catamaran lastiger dan met een gewone zeilboot omdat de catamaran snel veel snelheid verliest. De boot heeft weinig eigen gewicht, iets van 130 kilo in totaal, en ligt daarom snel stil. U moet er dus voor zorgen dat de boot blijft varen terwijl u bezig bent om overstag te gaan. Dat betekent de traveller in het midden zetten en terwijl u steeds scherper tegen de wind in begint te varen, trekt u tegelijkertijd de grootschoot (bedieningstouw van het grootzeil) steeds verder aan. Zo houdt u druk in de zeilen en de snelheid in uw boot. Dan gaat het overstag gaan relatief eenvoudig. Gooit u gewoon het roer om dan heeft u een gerede kans dat u het niet haalt en weer achteruit met de wind begint mee te dobberen voordat u overstag kunt gaan. Oefening baart ook hier kunst. Aan het eind van de dag begon Hildo de techniek een beetje door te krijgen.

 

Aan de onderzijde van het grootzeil zit een aluminium stok, de giek. Haak hem maar even los Hildo, en de giek niet laten vallen hoor!, zegt instructeur Bé nog. Oeps... Daarna kan het grootzeil naar beneden.

 

Haven invaren

Hildo doet het bijna helemaal goed. Wel veel dingen tegelijk om aan te denken en af en toe heeft hij het gevoel dat ie een paar handen te kort komt. Het wordt gezegd dat catamaran leren zeilen wel iets van auto leren rijden weg heeft. U dient verschillende handelingen tegelijkertijd uit te voeren en in het begin moet u overal aan denken, dat valt niet mee. Wanneer het later een automatisme wordt is het stukken eenvoudiger en vraagt u zich af wat er nu eigenlijk moeilijk aan was.

 

Lopend

Het laatste stukje even afstappen en lopen want de catamaran drijft richting de dam die uit stenen bestaat. Stenen en een polyester catamaran zijn geen vriendjes. Zinken zal een catamaran overigens niet doen, zelfs niet als de boot lek is. De drijvers zijn hol maar er zit ook een laag schuim in wat voldoende drijfvermogen biedt, mocht het helemaal misgaan. Eigenlijk is een catamaran daardoor onzinkbaar en dat is toch een prettig gevoel, aldus Hildo.

 

Bootjes op de wal

Zeilen is leuk, maar u wordt er wel hongerig van. De bootjes worden geparkeerd en de innerlijke mens verzorgd. Prima geregeld.

 

Lunch

Tijd voor een versterkend en heerlijk warm soepje met brood. Bakkie koffie na, wie doet u wat? De klassen zijn klein. U hoeft niet bang te zijn dat u in de massa ondergaat. Vandaag voeren er drie boten. Hildo en Bé en een andere instructeur was met twee dames onderweg. Nog een andere parttime instructeur was wat aan het privé varen met de Hobie. Ook de instructeurs zelf zijn enthousiaste catamaran zeilers.

 

Oh wee, de sterke verhalen...

Na de lunch komen de sterke verhalen, en allemaal hangen ze gebiologeerd aan Hildo's lippen. 'Jaahh, daarnet windkracht 8 vlaagje... minimaal, maar ik had hem nog net onder controle natuurlijk. En hard dat ie ging, wel 70 of zo'. Iedereen is danig onder de indruk natuurlijk.

 

Uitvaren

Na de lunch gaat Hildo weer te water om zich verder te bekwamen in de edele kunst van het cat zeilen, want zo makkelijk is het niet weet hij nu. U kunt al vrij snel aan boord want deze catamaran heeft geen zwaarden en kniediep is diep genoeg. Ideaal voor op het wad. Hildo droomt al over droogvallen met zijn eigen catamaran... want die komt er! Volgend jaar.

 

Tell Tales controle

Hier ziet u Instructeur Bé en Hildo omhoog staren naar het zeil. De Tell Tales worden bekeken om zodoende te kunnen vaststellen of de stand van het zeil goed is .

 

Onweer!

Wat denkt ú als u dit ziet en met een bootje op het water dobbert? Hildo denkt 'Ík wil van de boot af'. Gelukkig dachten instructeur Bé en Joke dat ook. Joke, van zeilschool L'energie, heeft een speciale onweermeter. Hildo wist niet eens dat zo'n apparaat bestond. Het meet de bliksem inslagen en laat tevens zien hoever de onweersbui verwijderd is. Bijzondere techniek, maar wel veilig. Hoe het voelt als de bliksem in de mast van zijn catamaran slaat, wil Hildo helemaal niet weten en op gefrituurde cursisten zit de zeilschool weer niet te wachten. De catamarans in hoog tempo van het water, snel de masten eraf en aldus kwam er een iets voortijdig einde aan de zeilmiddag.

 

Knopen leggen en eind van dag 2

Een goed zeeman legt knopen in z'n slaap. Hildo kan alleen z'n veters strikken. Mooi dus dat hij op de valreep ook nog even les krijgt in knopen. Joke doet het voor en Hildo doet het na. Het gaat allemaal een beetje snel, maar als cursist krijgt u een papier mee naar huis waar de 10 meest gebruikte knopen opstaan zodat u thuis naar hartelust kunt oefenen. Hildo heeft al wat nylon touw gekocht, van verschillende kleurtjes net zoals op de zeilschool gebruikt wordt, zodat de ene en de andere lijn gemakkelijker uit elkaar gehouden kunnen worden.

Hildo zal de knopen later nog even duidelijk fotograferen, zodat u er ook wat van snapt. Dat komt dus nog.

 

Leskaart / Beoordeling na twee dagen les

Hier ziet u de leskaart zoals ingevuld door Hildo's instructeur Bé. De A betekend Aangeboden, de G staat voor Geoefend en de V voor Voldoende. Het enige wat waar Hildo een voldoende voor heeft is het roer bedienen en de boot in en uit het water slepen. Vooral het slepen met de boot ging Hildo goed af. De rest is dus beneden de maat. ' Ach', snottert Hildo met trillend onderlipje, 'Geeft niet hoor....